Gợi ý những câu hỏi định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT

Định hướng nghề nghiệp là một trong những quyết định quan trọng đối với học sinh THPT. Việc đặt ra đúng câu hỏi, trả lời những gì đang thắc mắc, cần thiết trong quá trình chọn nghề, sẽ giúp bạn định hướng công việc chính xác hơn. Bài viết dưới đây Đại lý Ngoại hạng AIA sẽ cung cấp những câu hỏi định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT, giúp các bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về con đường tương lai.

1. Chuẩn bị gì trước khi đặt câu hỏi định hướng nghề nghiệp ?

Để tránh việc không biết hỏi gì hoặc hỏi lan man khi đặt câu hỏi định hướng nghề nghiệp, học sinh cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về bản thân, ngành học và trường đại học dự định theo học.

1.1. Tự đánh giá khả năng học tập và kỹ năng cá nhân

Việc đầu tiên và quan trọng nhất là hiểu rõ năng lực học tập hiện tại của bản thân. Hãy xem xét điểm số ở các môn học, đặc biệt là những môn thuộc khối xét tuyển đại học, để biết môn nào là thế mạnh, môn nào cần cải thiện. Ví dụ: nếu chọn khối A00 và đặt mục tiêu 26 điểm thi THPT 2024, bạn cần đạt khoảng 8.67 điểm mỗi môn. Từ đó, xác định môn nào mạnh – yếu để lập kế hoạch học tập và thời gian biểu hợp lý.

1.2. Xác định sở thích và định hướng nghề nghiệp

Đam mê là yếu tố giúp bạn học tập và làm việc có động lực hơn. Bạn không nhất thiết phải xác định chính xác nghề nghiệp tương lai, nhưng ít nhất nên biết mình thích lĩnh vực nào: công nghệ, y tế, kinh doanh, thiết kế, giáo dục,… Việc hiểu rõ sở thích cá nhân sẽ giúp bạn đặt ra những câu hỏi đúng trọng tâm trong buổi tư vấn và loại bỏ bớt những ngành nghề không phù hợp.

1.3. Nhận diện thế mạnh của bản thân

Mỗi người đều có những điểm mạnh, điểm yếu và đặc điểm tính cách riêng. Việc hiểu rõ mình là người hướng nội hay hướng ngoại, thích môi trường năng động hay yên tĩnh sẽ giúp bạn chọn nghề phù hợp hơn. Bạn có thể làm bài trắc nghiệm tính cách MBTI để hiểu rõ hơn về bản thân. Điều này không chỉ giúp bạn định hướng nghề nghiệp tốt hơn mà còn tránh được việc lựa chọn theo phong trào hay cảm tính.

1.4. Tìm hiểu thông tin ngành học và trường đào tạo

Trước buổi tư vấn, bạn nên dành thời gian tìm hiểu thông tin về các ngành học mà mình đang quan tâm: học những môn gì, yêu cầu đầu vào, cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp, mức lương trung bình,… Ngoài ra, cũng nên nghiên cứu về các trường đào tạo ngành đó như uy tín, học phí, khu vực, tỷ lệ có việc làm sau tốt nghiệp,… Có thông tin cơ bản sẽ giúp bạn chủ động hơn khi đặt câu hỏi với chuyên gia tư vấn.

1.5. Xác định mục tiêu khi tham gia buổi hướng nghiệp

Việc đặt ra mục tiêu rõ ràng giúp bạn biết mình cần khai thác điều gì trong buổi tư vấn. Ví dụ, bạn muốn tìm ra ngành phù hợp với tính cách, hiểu rõ điểm mạnh để phát triển, hay cần thông tin chi tiết về một trường cụ thể. Từ mục tiêu đó, bạn có thể chuẩn bị các câu hỏi xoay quanh chủ đề cần tìm hiểu. Điều này giúp buổi tư vấn đi đúng hướng và mang lại kết quả rõ ràng hơn.

1.6. Nghiên cứu thành phần hội đồng tư vấn

Hội đồng tư vấn thường gồm các chuyên gia, thầy cô hoặc đại diện doanh nghiệp, mỗi người có thế mạnh riêng. Nếu biết trước họ là ai, chuyên môn gì, bạn sẽ biết nên hỏi ai câu hỏi nào. Điều này giúp bạn nhận được câu trả lời chính xác, sâu sát và tránh tình trạng hỏi sai người hoặc nhận được câu trả lời chung chung, không cụ thể.

1.7. Chuẩn bị danh sách câu hỏi cần giải đáp

Cuối cùng, hãy viết sẵn danh sách câu hỏi, chia thành câu hỏi chính và câu hỏi phụ. Câu hỏi chính nên là những nội dung quan trọng nhất, cần được ưu tiên trong buổi tư vấn. Câu hỏi phụ có thể là những vấn đề mở rộng để hiểu sâu hơn. Chuẩn bị kỹ càng như vậy sẽ giúp bạn tận dụng tối đa thời gian tư vấn, tránh bỏ sót thông tin cần thiết khi buổi tư vấn kết thúc.

2. Những câu hỏi định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT

Việc chọn nghề ngay từ khi còn học THPT không hề đơn giản. Học sinh cần biết tự đặt ra những câu hỏi đúng để hiểu rõ bản thân, đánh giá thị trường lao động và có lựa chọn phù hợp với tương lai. 

2.1. Nên chọn ngành theo xu hướng hay đam mê cá nhân?

Đây là câu hỏi kinh điển và rất cần thiết. Nếu chọn ngành theo xu hướng nhưng không hợp với mình, bạn dễ chán nản khi học. Ngược lại, nếu chọn ngành theo đam mê nhưng cơ hội việc làm thấp, bạn có thể gặp khó khăn sau khi ra trường. Điều quan trọng là cần tìm điểm giao giữa đam mê, năng lực cá nhân và nhu cầu xã hội.

2.2. Cơ hội việc làm trong 5 năm tới của ngành này như thế nào?

Khoảng 5 năm là thời gian để bạn hoàn thành chương trình học và bắt đầu xin việc. Việc nắm rõ xu hướng ngành nghề trong giai đoạn đó giúp bạn học đúng hướng và chủ động chuẩn bị kỹ năng phù hợp. Đừng chọn ngành theo cảm tính mà hãy tìm hiểu nhu cầu thực tế trên thị trường lao động.

2.3. Nên ưu tiên chọn ngành hay chọn trường trước?

Nhiều học sinh thích một ngôi trường danh tiếng mà chưa tìm hiểu kỹ về ngành học mình theo đuổi. Thực tế cho thấy nếu ngành học không phù hợp, dù trường có tốt đến mấy bạn cũng sẽ gặp khó khăn. Lời khuyên là nên ưu tiên chọn ngành trước, sau đó mới tìm trường phù hợp đào tạo tốt ngành đó.

2.4. Ngoài đại học, có những con đường nào dẫn đến thành công?

Đại học không phải là lối đi duy nhất. Bạn nên hỏi về những lựa chọn khác như cao đẳng, học nghề, học online, học chuyển tiếp, khởi nghiệp sớm… để biết hướng đi nào phù hợp với hoàn cảnh và mục tiêu của bản thân.

2.5. Làm sao tránh tâm lý cả thèm chóng chán khi chọn nghề?

Rất nhiều học sinh chọn ngành theo cảm hứng hoặc lời rủ rê của bạn bè mà không tìm hiểu kỹ. Để tránh tình trạng chọn rồi lại chán, bạn cần dành thời gian trải nghiệm thực tế qua hoạt động ngoại khóa, tìm hiểu sâu về ngành và tự đánh giá bản thân. Đừng chọn vội, hãy chọn đúng.

2.6. Nên học ngành chuyên sâu hay ngành đa dạng kỹ năng?

Ngành chuyên sâu giúp bạn trở thành chuyên gia ở một lĩnh vực, trong khi ngành đa dạng kỹ năng giúp bạn thích ứng với nhiều công việc. Lựa chọn nào phù hợp phụ thuộc vào tính cách, định hướng nghề nghiệp và thị trường lao động mà bạn hướng tới. Nên hỏi ý kiến người trong ngành để hiểu rõ hơn.

2.7. Các tiêu chí quan trọng khi lựa chọn trường đại học?

Ngoài điểm chuẩn, học sinh cần quan tâm đến chất lượng đào tạo, cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên, mối quan hệ doanh nghiệp, và cơ hội việc làm sau tốt nghiệp. Đừng chọn trường chỉ vì danh tiếng mà hãy xem trường đó có hỗ trợ tốt cho ngành mình học hay không.

2.8. Câu hỏi cụ thể về ngành học và công việc tương lai

Khi đã có ngành học quan tâm, bạn nên chuẩn bị các câu hỏi cụ thể như: ngành này cần kỹ năng gì, cơ hội việc làm ra sao, nên học trường nào, mức lương trung bình thế nào… Những câu hỏi càng cụ thể càng giúp bạn hiểu rõ ngành mình định chọn, tránh lựa chọn mơ hồ hay sai lầm.

2.9. Làm thế nào để biết mình phù hợp với ngành nào?

Để lựa chọn được ngành học phù hợp, học sinh cần có sự tìm hiểu kỹ lưỡng về bản thân và môi trường nghề nghiệp. Một số cách hiệu quả gồm:

• Làm các bài trắc nghiệm nghề nghiệp uy tín: Các bài test như MBTI, Holland Code,… sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tính cách, sở thích và những nhóm ngành phù hợp với mình.
• Trải nghiệm thực tế qua hoạt động ngoại khóa hoặc dự án nhỏ: Việc tham gia các CLB, chương trình trải nghiệm, làm việc nhóm hoặc dự án ngắn hạn sẽ giúp bạn cảm nhận rõ hơn về môi trường làm việc và khả năng thích nghi với lĩnh vực đó.
• Tham khảo ý kiến từ chuyên gia hướng nghiệp hoặc người đang làm trong ngành: Những chia sẻ thực tế sẽ mang đến cho bạn góc nhìn cụ thể, tránh lựa chọn chỉ dựa vào cảm tính hay nghe theo người khác.

2.10. Học ngành này xong có thể làm những công việc gì?

Khi chọn ngành, học sinh không nên chỉ dừng lại ở tên ngành mà cần hiểu rõ: học xong thì ra trường làm gì? Cụ thể:

• Những vị trí công việc phổ biến: Hãy tìm hiểu các công việc thực tế mà sinh viên ngành này thường làm sau khi tốt nghiệp, từ đó xác định mục tiêu rõ ràng hơn.
• Cơ hội phát triển sự nghiệp: Có lộ trình thăng tiến không? Có thể học lên cao hơn, chuyển sang các vị trí quản lý, chuyên môn sâu hay khởi nghiệp không?
• Mức lương và triển vọng dài hạn: Tìm hiểu mức thu nhập trung bình, sự ổn định và xu hướng phát triển trong 5–10 năm tới giúp bạn có cái nhìn toàn diện về tương lai nghề nghiệp.

2.11. Nên chọn công việc ổn định hay công việc có tính thách thức?

Đây là một trong những câu hỏi phổ biến nhất mà học sinh thường băn khoăn khi nghĩ về nghề nghiệp tương lai. Bạn cần cân nhắc:

• Ưu và nhược điểm của từng lựa chọn: Công việc ổn định thường mang lại sự an toàn, ít biến động, nhưng có thể thiếu động lực phát triển. Ngược lại, công việc thử thách mang đến cơ hội học hỏi, thăng tiến nhanh nhưng cũng đi kèm áp lực và rủi ro.
• Yếu tố nào quan trọng với bản thân bạn: Bạn ưu tiên sự an toàn hay thích khám phá, trải nghiệm và không ngại mạo hiểm? Hiểu rõ bản thân sẽ giúp bạn chọn đúng.
• Lời khuyên từ chuyên gia: Tham khảo ý kiến từ những người có kinh nghiệm sẽ giúp bạn có cái nhìn cân bằng, từ đó đưa ra quyết định phù hợp với tính cách và định hướng sống của mình.

Hy vọng, qua bài viết dưới đây Đại lý Ngoại hạng AIA đã giúp bạn hiểu rõ hơn về những câu hỏi định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT, từ đó giúp các em có thể đưa ra quyết định sáng suốt và tự tin hơn khi lựa chọn ngành nghề phù hợp với sở thích và năng lực của mình.